.png)
10. YARGI PAKETİ İNFAZ HUKUKU DÜZENLEMELERİ
- yazilitaslaravukat
- 5 Haz
- 9 dakikada okunur
Kamuoyunda 10. yargı paketi olarak adlandırılan 04.06.2025 tarihli ve 7550 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, 04.06.2025 tarihli ve 32920 (1. Mükerrer) sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. İlgili yargı paketi ile birçok kanunda değişiklik yapılmış olup, yazımızda 13/12/2004 tarihli ve 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunda yapılan değişiklikler incelenecektir. Torba yasa ile yapılan değişiklikler aşağıdaki gibidir.
Cezaların En Az Onda Biri Ceza İnfaz Kurumunda Geçirilecek
10.Yargı Paketinin 13. maddesinde yer alan düzenlemeyle 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunu'nun 105/A maddesinin 1. fıkrasına “Hükümlünün bu infaz usulünden yararlanabilmesi için beş günden az olmamak üzere koşullu salıverilme tarihine kadar ceza infaz kurumunda geçirmesi gereken sürenin en az onda birini ceza infaz kurumunda geçirmiş olması gerekir.” cümlesi eklenmiştir. Yapılan eklenme neticesinde bahsi geçen fıkranın son hali aşağıdaki gibidir;
Hükümlülerin dış dünyaya uyumlarını sağlamak, aileleriyle bağlarını sürdürmelerini ve güçlendirmelerini temin etmek amacıyla, açık ceza infaz kurumunda veya çocuk eğitimevinde bulunan ve koşullu salıverilmesine bir yıl veya daha az süre kalan iyi hâlli hükümlülerin talebi hâlinde, cezalarının koşullu salıverilme tarihine kadar olan kısmının denetimli serbestlik tedbiri uygulanmak suretiyle infazına, ceza infaz kurumu idaresince hazırlanan değerlendirme raporu dikkate alınarak, hükmün infazına ilişkin işlemleri yapan Cumhuriyet başsavcılığının bulunduğu yer infaz hâkimi tarafından karar verilebilir. Hükümlünün bu infaz usulünden yararlanabilmesi için beş günden az olmamak üzere koşullu salıverilme tarihine kadar ceza infaz kurumunda geçirmesi gereken sürenin en az onda birini ceza infaz kurumunda geçirmiş olması gerekir.
Denetimli serbestlik uygulamasının düzenlendiği ilgili maddeye göre 10. yargı paketi ile getirilen değişiklikten önce koşullu salıverilmesine bir yıl veya daha az süre kalan iyi halli hükümlünün diğer koşulların da gerçekleşmesi halinde denetimli serbestlik kurumundan faydalanabileceği düzenlenmiştir. 10. yargı paketi ile eklenen cümle neticesinde hükümlülerin beş günden az olmayacak şekilde koşullu salıverilme tarihine kadar ceza infaz kurumunda geçirilmesi gereken sürenin en az onda birini ceza infaz kurumunda geçirmiş olması şartı getirilmiştir.
Kanuna eklenen bu cümle esasen halk arasında girdi çıktı yapacak olan hükümlüleri ilgilendirmektedir. Cezaevine girdi çıktı tabiri caizse, hükümlünün cezasının koşullu salıverilme ve denetimli serbestlik kurumlarının uygulanması halinde yatarının kalmamasıdır. Yatarı kalmayan hükümlü bürokrasi sürecine göre 1 ila 10 gün arasında değişen sürelerde açık ceza infaz kurumuna girdi çıktı yaparak cezasının yatar kısmının infazını tamamlamış olacaktır. Eklenen cümle ile artık girdi çıktı süresinin en az beş gün olması ve koşullu salıverilme tarihine kadar ceza infaz kurumunda geçirilmesi gereken sürenin en az onda birinin ceza infaz kurumunda geçirilmiş olması gerekmektedir.
Örneğin;
03.06.2024 tarihinde suç işleyen ve 2 yıl hapis cezası alan hükümlü,
Kanun değişikliğinden önce girdi çıktı yaparak cezanın yatar kısmını infaz edebilmekteydi.
Kanun değişikliğinden sonra koşullu salıverilmesi süresi (1 yıl) düşürüldükten sonra kalan cezası 1 yıl yani 12 aydır. Eklenen madde doğrultusunda 12 aylık cezasının en az onda birini ceza infaz kurumunda geçirmeden denetimli serbestlikten yararlanamayacaktır. Bu doğrultuda hükümlü en az 12x30= 360 , 360:10=36 gün ceza infaz kurumunda geçirmesi gerekecektir.
Kanuna eklenen maddenin uygulanmasına dair 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunu'na Geçici 11. madde eklenmiştir. Geçiş maddesine göre cezaların beş günden az olmamak üzere koşullu salıverilme tarihine kadar kalan sürenin en az onda birinin ceza infaz kurumunda geçirilecek olmasına dair düzenleme 04.06.2025 tarihinden önce işlenmiş bulunan suçları kapsamayacaktır.
İkinci Kez Mükerrirler Koşullu Salıverilme Kurumundan Faydalanabilir
Yapılan değişiklikle 5275 sayılı Kanunun 108 inci maddesinde ikinci kez mükerrirler lehine önemli hükümler getirilmiştir. Önceki madde metnine göre ikinci kez mükerrirlerin koşullu salıverilme kurumundan faydalanması mümkün değildir. Halk arasında bilindiği üzere ikinci kez tekerrür hükümlerinin uygulanması halinde hükümlünün 4'te 4 infaz rejimi uygulanarak, kendisine verilen cezanın tamamını kapalı ceza infaz kurumunda geçirmesi düzenleme altına alınmıştır. Ancak 10. yargı paketi ile getirilen değişikliğe göre ikinci kez mükerrirlerin de koşullu salıverilme hükümlerinden faydalanmasının önü açılmıştır. Son değişikliğe göre 5275 sayılı Kanunun 108 inci maddesinin ilk üç fıkrası aşağıdaki gibi düzenlenmiştir.
Madde 108- (1) Tekerrür hâlinde işlenen suçtan dolayı mahkûm olunan; a) Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasının otuzdokuz yılının, b) Müebbet hapis cezasının otuzüç yılının, c) Birden fazla süreli hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde en fazla otuziki yılının, d) Süreli hapis cezasının üçte ikisinin, İnfaz kurumunda iyi hâlli olarak çekilmesi durumunda, koşullu salıverilmeden yararlanılabilir. Ancak, koşullu salıverilme oranı üçte ikiden fazla olan suçlar bakımından tabi oldukları koşullu salıverilme oranı uygulanır. (2) Tekerrür nedeniyle koşullu salıverme süresine eklenecek miktar, tekerrüre esas alınan cezanın en ağırından fazla olamaz. İkinci defa tekerrür halinde bu fıkra hükmü uygulanmaz. (3) İkinci defa tekerrür hükümlerinin uygulanması durumunda birinci fıkradaki koşullu salıverilme süreleri uygulanır. Ancak, süreli hapis cezaları bakımından koşullu salıverilme oranı dörtte üç olarak uygulanır. Hükümlü hakkında ikinci defa tekerrür hükümlerinin uygulanacağı hükümde belirtilir.
Madde hükmünde yapılan değişiklikler ile artık ikinci kez mükerrirlerin de koşullu salıverme hükümlerinden faydalanması mümkündür. Buna göre ikinci kez mükerrirler de aşağıdaki yatar sürelerini ceza infaz kurumunda iyi halli geçirmesi halinde koşullu salıverilme kurumu ile cezasını infaz kurumu dışında tamamlayabileceklerdir:
Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasının otuzdokuz yılı
Müebbet hapis cezasının otuzüç yılı
Birden fazla süreli hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde en fazla otuziki yılı
Süreli hapis cezasının dörtte üçü
Özel İnfaz Usullerinde Süre İyileştirilmeleri Yapılmıştır
5275 sayılı Kanunun Özel İnfaz Usulleri başlıklı 110 inci maddesinde yapılan değişikliklerle süre iyileştirmeleri yapılmıştır. Değiştirilen maddenin güncel hali aşağıdaki gibidir.
Özel infaz usulleri Madde 110- (1) İnfaz hâkimi, hükümlünün talebi üzerine kasten işlenen suçlarda toplam üç yıl, taksirle öldürme suçu hariç olmak üzere taksirle işlenen suçlarda ise toplam beş yıl veya daha az süreli hapis cezasının; a) Her hafta cuma günleri saat 19.00’da girmek ve pazar günleri aynı saatte çıkmak suretiyle hafta sonları, b) Hafta sonları hariç, her gün saat 19.00’da girmek ve ertesi gün saat 07.00’de çıkmak suretiyle geceleri, Ceza infaz kurumlarında çektirilmesine karar verebilir. (a) bendinde belirtilen infaz usulü, hükümlünün iş yaşamı ve ailevi durumu ile ceza infaz kurumlarının düzen ve işleyişine göre ceza infaz kurumu tarafından, süresi aynı olmak koşuluyla hafta içi günlerde de uygulanabilir.
(2) Mahkûmiyete konu suç nedeniyle doğmuş zararın aynen iade, suçtan önceki hâle getirme veya tazmin suretiyle tamamen giderilmesine dair hukukî sorumlulukları saklı kalmak üzere; a) Kadın, çocuk veya altmışbeş yaşını bitirmiş kişilerin mahkûm oldukları toplam üç yıl, b) Yetmiş yaşını bitirmiş kişilerin mahkûm oldukları toplam dört yıl, c) Yetmişbeş yaşını bitirmiş kişilerin mahkûm oldukları toplam beş yıl, d) Seksen yaşını bitirmiş kişilerin mahkûm oldukları toplam altı yıl, veya daha az süreli hapis cezasının konutunda çektirilmesine infaz hâkimi tarafından karar verilebilir.
(3) Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına mahkûm olanlar hariç olmak üzere hapis cezasına mahkûm olan veya adli para cezası infaz sürecinde hapis cezasına çevrilen hükümlülerden 16 ncı maddenin üçüncü fıkrasında belirlenen usule göre maruz kaldığı ağır bir hastalık veya engellilik nedeniyle ceza infaz kurumu koşullarında hayatını yalnız idame ettiremeyeceği tespit edilen ve toplum güvenliği bakımından ağır ve somut tehlike oluşturmayacağı değerlendirilenlerin cezasının konutunda çektirilmesine infaz hâkimi tarafından karar verilebilir. Mahkûmun durumu, Cumhuriyet başsavcılığınca birer yıllık dönemlere göre 16 ncı maddenin üçüncü fıkrasında belirlenen usule göre incelettirilir. İnceleme sonuçlarına göre hükümlünün iyileştiğinin tespit edilmesi halinde infaz hâkimi, cezanın konutta çektirilmesine dair kararı kaldırır. Mahkûm, denetimli serbestlik müdürlüğü ve bulunduğu yer kolluk makamlarınca izlenir. Toplam cezası on yıldan fazla olan hükümlülerin elektronik cihazların kullanılması suretiyle takibi zorunludur. Bu fıkrada yazılı yükümlülüklere aykırı hareket edilmesi hâlinde cezanın konutunda çektirilmesine dair karar infaz hâkimliğince kaldırılır.
(4) Doğurduğu tarihten itibaren altı ay geçen ve toplam beş yıl veya daha az süreli hapis cezasına mahkûm olan ya da adli para cezası infaz sürecinde hapis cezasına çevrilen hükümlü kadınların cezasının konutunda çektirilmesine infaz hâkimi tarafından karar verilebilir. Bu fıkra uyarınca talepte bulunulabilmesi için kadının doğurduğu tarihten itibaren bir yıl altı ay geçmemiş olması gerekir. Konutta infaza karar verdikten sonra çocuk ölmüş veya anasından başka birine verilmiş olursa infaz hâkimi konutta infaz uygulamasına ilişkin kararını kaldırır.
(5) Cezanın özel infaz usulüne göre çektirilmesine karar verilenler hakkında tabi oldukları infaz rejimine göre koşullu salıverilme ve denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak cezanın infazı hükümleri uygulanır
(6) Cezanın özel infaz usulüne göre çektirilmesi kararı, infaza başlandıktan sonra da verilebilir.
(7) İnfaz hâkimi talep üzerine, cezanın özel infaz usulüne göre çektirilmesi sırasında bu usulün uygulanmasına son verebilir. Özel infaz usulünün gereklerine geçerli bir mazeret olmaksızın uyulmaması hâlinde ise bu usulün uygulanmasına son verilir ve bu hâlde infaza genel hükümlere göre ceza infaz kurumlarında devam edilir. Özel infaz usulüne göre geçirilen süre, infaz aşamasında mahsup edilir. Bu fıkranın uygulandığı hâllerde 105/A maddesi hükümleri uygulanmaz.
(8) Bu madde hükümlerine göre verilen kararlara itiraz yolu açıktır.
(9) Üçüncü ve dördüncü fıkra hariç, bu madde hükümleri; a) Terör suçları ile örgüt kurmak, yönetmek veya örgüte üye olmak suçlarından ya da örgüt faaliyeti kapsamında işlenen suçlardan mahkûm olanlar, b) Cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlardan mahkûm olanlar, c) Adlî para cezası infaz sürecinde hapis cezasına çevrilenler, d) Koşullu salıverilme kararının geri alınması nedeniyle cezası aynen infaz edilenler, e) 105/A maddesinin altıncı ve yedinci fıkraları uyarınca açık ceza infaz kurumuna gönderilenler, hakkında uygulanmaz.
(10) Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.
Yapılan değişiklik ile haftasonları ve gece infaz usulleri kapsamında değerlendirilebilecek ceza süreleri artırılmıştır. Bununla birlikte cezanın haftasonu infaz edilmesine ilişkin uygulamanın hükümlünün ailevi ve iş yaşamı ile cezaevi infaz kurumunun düzen ve işleyişine göre haftaiçi belirlenen günlerde de infaz edilebilmesi mümkün kılınmıştır.
Kadın, çocuk ile altmışbeş, yetmiş ve yetmişbeş yaşını bitirmiş kişilerin süreli hapis cezalarını konutta infaz edebilmesine ilişkin süreler artırılmış, iyileştirmeler yapılmıştır. Yine maddeye eklenen ek fıkra ile seksen yaşını bitirmiş mahkumlar için de ayrıca bir olumlu düzenleme yapılmıştır.
Üçüncü fıkrada yapılan değişiklik ile maruz kaldığı ağır hastalık ve engellilik sebebiyle ceza infaz kurumu koşullarında hayatını yalnız idame ettiremeyeceği tespit edilen ve toplum güvenliği bakımından ağır ve somut tehlike oluşturmayacağı değerlendirilenlerden Toplam beş yıl veya daha az süreli hapis cezasına mahkûm olan veya adli para cezası infaz sürecinde hapis cezasına çevrilen hükümlülerin cezalarının konutta çektirilmesine ilişkin madde kapsamı genişletilerek, hapis cezasına ilişkin süre sınırı kaldırılmış ve madde kapsamından yalnızca ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası alan kişiler hariç tutulmuştur. Buna göre ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası dışında tüm hapis cezalarında ağır hastalık ve engellilik durumunda diğer şartların da varlığı halinde cezasının konutta çektirilmesine karar verilebilecektir.
Yine üçüncü fıkrada yapılan değişiklikle cezasının konutta çektirilmesine karar verilen kişiler hakkında birer yıllık dönemlerde hastalık durumuna ilişkin inceleme yapılacağı, iyileşme gösteren hükümlülerin konutta infaz kararının kaldırılacağı düzenlenmiştir. Toplam cezası on yıldan fazla olan ve bu madde hükmü gereğince cezasının konutta çektirilmesine karar verilen kişiler elektronik takip cihazlarıyla takip edilecektir. Cezanın konutta çektirilmesi kararının ihlal edilmesi halinde ilgili karar kaldırılacaktır.
Beşinci fıkrada yapılan iyileştirme ile cezasının özel infaz usullerine göre çektirilmesine karar verilen hükümlülerin, eski kanun maddesine göre denetimli serbestlik hükümlerinden faydalanamazken, yeni düzenlemeyle denetimli serbestlik kurumundan faydalanabilmelerinin önü açılmıştır.
Önceki madde metninde özel infaz usullerinin gereklerine aykırı davranan kişiler hakkında kararın geri alınmasıyla infaza açık ceza infaz kurumlarında devam edileceği düzenlenmişken yapılan yeni düzenleme ile bu kişilerin açık ceza infaz kurumuna değil, cezasının miktarına ve hükümlünün şahsi siciline göre belirlenecek infaz kurumuna gönderileceği belirtilmiştir.
Dokuzuncu fıkraya eklenen (e) fıkrasıyla denetimli serbestlik kurumunu düzenleyen 105/A maddesinin 6. ve 7. fıkraları uygulanan hükümlüler hakkında özel infaz usullerinin uygulanmasının önü kapatılmıştır. Buna göre;
Ceza infaz kurumundan ayrıldıktan sonra, talebinde belirttiği denetimli serbestlik müdürlüğüne beş gün içinde müracaat etmeyen,
Hakkında belirlenen yükümlülüklere, denetimli serbestlik müdürlüğünün hazırladığı denetim ve iyileştirme programına, denetimli serbestlik görevlilerinin bu kapsamdaki uyarı ve önerileriyle hakkında hazırlanan denetim planına uymamakta ısrar eden,
Ceza infaz kurumuna geri dönmek isteyen,
Hakkında denetimli serbestlik tedbiri uygulanmaya başlandıktan sonra işlediği iddia olunan ve cezasının alt sınırı bir yıl veya daha fazla hapis cezasını gerektiren kasıtlı bir suçtan dolayı kamu davası açılmış olup, denetimli serbestlik müdürlüğünün talebi üzerine infaz hâkimi tarafından, açık ceza infaz kurumuna gönderilmesine karar verilen
hükümlüler özel infaz usullerinden faydalanamazlar.
İkinci Kez Mükerrirler İçin 31 Temmuz Yasasından Faydalanma Şartları
Onuncu yargı paketinde yapılan değişiklik ile daha önce 31 Temmuz yasasından faydalanamayan çift mükerrirler de yasadan yararlanabilecekler. Diğer yandan çift mükerrerlerin açık ceza infaz kurumlarına ayrılmalarına engel olan yönetmelik maddesi de değiştirilerek bugünkü mükerrer resmi gazetede yayımlandı. Yapılan değişiklik ile ikinci kez mükerrirlerin 31 Temmuz yasası kapsamında erken tahliye olabilmeleri için aşağıdaki şartları sağlamaları gerekiyor:
Öncelikli olarak işlenen suç ya da suçların Türk Ceza Kanununun İkinci Kitap Dördüncü Kısım Dördüncü, Beşinci, Altıncı ve Yedinci Bölümünde tanımlanan (madde 302-339) suçlar, Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlar ve örgüt faaliyeti kapsamında işlenen suçlardan olmaması,
Hükümlünün 31 Temmuz 2023 tarihi itibariyle kapalı ceza infaz kurumunda olması,
31 Temmuz 2023 itibariyle cezanın kesinleşmiş ve infazına başlanmış olması, (Şayet ceza 31 temmuzdan önce kesinleşmiş ancak infazına 31 temmuzdan sonra başlanmış ise yasadan yararlanamayacaktır)
Ayrıca yukarıdaki a ve b şartlarına ilaveten toplam hapis cezası on yıldan az ise bir ayını, on yıl ve daha fazla ise üç ayını kapalı kurumlarda geçirmiş olmak(bu süreye tutuklulukta geçen süre de dahildir)
Açığa ayrılma yönetmeliğine göre açık ceza infaz kurumlarına ayrılmasına üç yıl veya daha az süre kalmış olmak.
31.07.2023 tarihinde kapalı cezaevinde olan hükümlü 4. ve 5. maddesindeki şartları 31 temmuz itibariyle taşımasa bile bu şartları ileride taşıdığı tarihte üç yıl erken açığa ayrılma ve ilave 3 yıl denetimli hakkından yararlanabilecektir. Zira geçici 10/6 madde metninde "bu şartların oluştuğu tarih itibariyle" ibaresi mevcuttur. Ancak bu maddeden yararlanacak kapalı hükümlüsünün erken denetimliden yararlanabilmesi için en az 3 ay açık kurumda kalması gerekecektir.
Kapalı hükümlüsü tüm şartları taşımasına rağmen 31.07.2023 tarihinden sonra kesinleşip gelen cezası var ise geçici 10/6 dan (31 temmuz yasasından) yararlanamaz. Sadece normal denetim hakkından yararlanabilir.
Ayrıca 04.06.2025 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Açığa Ayrılma Yönetmeliğinde yapılan değişiklikler ile 31 Temmuz 2023 tarihinden sonra cezası kesinleşip bu tarihten sonra kapalı ceza infaz kurumuna giren hükümlülerin kapalıdan açığa ayrılma ve dolayısıyla denetimliden yararlanmasının önü de açılmıştır. Ancak çift mükerrirlerin cezası 3 yılın altında olsa bile infaz kanunu 14/2a ve açığa ayrılma yönetmeliği 5/1 deki engel sebebiyle bunlar doğrudan açık kuruma gidemeyecekler önce kapalıya alınıp yönetmeliğin 6. maddesindeki süreleri tamamladıktan sonra açığa ayrılacak ve bilahare denetimliden yararlanacaklardır. (İnfaz kanununun geçici 6/3 maddesi gereğince bazı istisna suçlar haricinde 30.03.2020 den önce işlenen suçlarda kapalıdan direk denetimliye ayrılma imkanı mevcuttur)
31 Temmuz Yasası 10. Yargı Paketinde Yer Almadı
Kamuoyunda 31 Temmuz Yasası yahut Covid 19 yasası olarak bilinen 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’un Geçici 10. maddesinde yer alan 31 Temmuz 2023 tarihinden önce işlenen suçlarda denetimli serbestlik düzenlemesiyle ilgili 10. yargı paketi kapsamında herhangi bir değişiklik yapılmamıştır. Bu kapsamda kişilerin eşitlik ilkesine uygun olarak düzenleme yapılması yönündeki beklentileri karşılık bulmamıştır. Bununla birlikte yapılan açıklamalardan yargı paketlerinin devamının geleceği anlaşılmaktadır. Önümüzdeki günlerde 31 Temmuz 2023 tarihinden önce işlenen suçlarda denetimli serbestlik sürelerine ilişkin düzenlemeler yapılması olası gözükmektedir.
Yazılıtaş & Melendiz Avukatlık ve Danışmanlık
Comments